የታይሮይድ እጢና ህመም

የታይሮይድ እጢን የሚያጠቁ በርካታ በሽታዎች ያሉ ሲሆን በዋናነት በሶስት ከፍለን ልናያቸው እንችላለን
1. የታይሮይድ ሆርሞን እጥረት
2. የታይሮይድ ሆርሞን መብዛት
3. የታይሮይድ እብጠት (እንቅርት)

የታይሮይድ እብጠት (እንቅርት, goiter)

በአብዛኛዎቻችን ላይ የትይሮይድ እጢ ሊታይ ወይም ሊዳሰስ አይችልም። ይህ እጢ አብጦ በቀላሉ ለመታየት ሲበቃ እንቅርት ይባላል።
እንቅርት የሚለው ቃል ባጠቃላይ የተይሮይድ እጢ መተለቅንና እብጠትን የሚያመለክት የታይሮይድ ህመም አይነት ነው። ቃሉን የምንጠቀምበት የታይሮይድ እጢን በመጠን መግዘፍ ለማሳየት እንጅ የአብጠቱን ምንነት አያመላክትም (ሆርሞን የሚያመነጭ ወይም የማያመነጭ ሊሆን ይችላል፣ ካንሰር የሆነም ይሁን ያልሆነ ሞኝ እባጭ ሁሉ ባንድላይ እንቅርት ሊባል ይችላል)
የእንቅርት አይነቶች ብዙውን ጊዜ በሶስት አይነት ይከፈላሉ
የመጀመርያው አይነት እብጠት ሆርሞን የማያመነጭ ቀላል እንቅርት (simple goiter) ነው።
• የአዮዲን እጥረት ሲኖር፤ ታይሮይዳችን በቂ የሆርሞን ማምረት ሲያቅተው የታይሮድ ህዋሶችን በማተለቅና እንዲያንሰራሩ በማድረግ እጠረቱን ለማካካስ በሚሞክርበት ጊዜ እንቅርት ይከሰታል
• በእርግዝናና ጉርምስና ጊዜ፤ ተጨማሪ ሃይል ስለሚያስፈልግ የተይሮይድ መጠን ስለሚጨምር እንቅርት ይከሰታል
የሁለተኛው አይነት እብጠት ሆርሞን የሚያመነጭ እንቅርት (toxic goiter) ነው።
ሶስተኛውና አይነት አብጠት ደግሞ የታይሮይድ ካንሰር ነው
ካንሰር የሚከሰተው የታይሮይድ ህዋሳት ከቁጥጥር ውጭ በሆነ ሁኔታ ሲራቡ የሚፈጠር ነው።
የታይሮይድ ካንሰር በቀላሉ ለማየት በሚመች የአንገታችን ክፍል ላይ ስለሚወጣ በቶሎ ሳይሰራጭ ለማከም ይመቻል። በጊዜ ከታከመም በጣም ጥሩ የመዳን እድል ያለው የካንሰር አይነት ነው።